Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнче пӑр ҫунӑ.
Ҫак йӗркесен авторӗ ҫак самантра пӗлнӗ тӑрӑх, пӑр Шупашкар районӗнчи Пранькка, Аначкасси, Мӑн Мамӑш ялӗсенче ҫунӑ. Пӑр ҫур сехете яхӑн ҫуса тӑнӑ, пӑр унта халӗ те ирӗлсе пӗтмен. Ҫав тӑрӑхра пурӑнакансем пӗлтернӗ тӑрӑх, уҫӑ вырӑнти мӗнпур пахчаҫимӗҫ ӳксе пӗтнӗ.
Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗнче чӑваш ачисем ҫеҫ мар, ытти наци ывӑл-хӗрӗ те пӗлӳ илет. Унти шкулта чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ пулса чылай ҫул тӑрӑшакан Алина Николаева халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, ачасем «тӑрӑшаҫҫӗ, пултаруллӑ. Чӑваш чӗлхипе литература урокӗсенче пире пӗртте кичем пулман. Урӑхла пулма та пултараймасть!
Пирӗн кунта таджик та, вырӑс та, мӑкшӑ та пур, ҫапах та пурте чӑвашла вӗренме тӑрӑшатпӑр», — тесе хыпарланӑ. Унта сӑмах улттӑмӗш класран вӗренсе тухнӑ ачасем пирки пырать.
ЧР Министрсен Кабинечӗн председателӗн хушӑвӗпе килӗшӳллӗн, ЧР ӗҫлев министрӗн пӗрремӗш ҫумне ӗҫрен кӑларнӑ. Ку должноҫре Лариса Арсентьева 8 ҫул ӗҫленӗ.
Ку должноҫре вӑл 2017 ҫултанпа вӑй хунӑ. Унччен маларах ҫулталӑк ытла вӑл ЧР Элтеперӗн администрацийӗн ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗ пулнӑ. Тата кӑшт маларах вара Шупашкар район администрацийӗнче ӗҫленӗ.
Хальхи вӑхӑтра ял-хулара ача-пӑча мотоциклпа вӗҫтерсе ҫӳренине час-часах курма пулать. Ӗнер Шупашкар районӗнчи Янашкасси ялӗнче 12 ҫулхи ача питбайкпа пынӑ. Хӑйӗнпе пӗрле вӑл 15 ҫулти пассажира та лартнӑ.
Урапа ҫулӗпе пынӑ чухне яш руле айккинелле пӑрса янӑ та мотоцикл ҫаврӑнса ӳкнӗ.
Инкекре яшсем аманнӑ, ҫамрӑк водитель вара пульницӑра, травматологи уйрӑмӗнче, сипленӗ.
Питбайк хуҫи — 12-ри ачан ашшӗ-мӗн. Ӑна административлӑ майпа явап тыттарӗҫ. Йӗрке хуралҫисене вӑл ӗнентернӗ тӑрӑх, ывӑлӗ мотоцикла хӑй тӗллӗн, ашшӗнчен ыйтмасӑр чӗртсе тухнӑ имӗш.
Ҫӗртме уйӑхӗн 10-11-мӗшӗсенче Шупашкар округӗнче «Ясна музыка» фестиваль 4-мӗш хут иртӗ. Кӑҫал унта пӗрремӗш хут ытти регионтан та пухӑнӗҫ. Кӑҫал фольклорти тата хальхи музыкӑри тараватлӑх йӑлисене уҫса парӗҫ.
Ҫӗртмен 10-мӗшӗнче «Ясна» этнокомлексра конкурсҫӑсем пултарулӑхӗпе паллаштарӗҫ, ӑсталӑх класӗсем, эскурисисем иртӗҫ, наци культурипе паллаштарӗҫ. Концерт 17 сехетре пуҫланӗ.
Ҫӗртмен 11-мӗшӗнче гала-концерт Шупашкарти Хӗрлӗ тӳремре иртӗ. Унта Раҫҫей тата пӗтӗм тӗнчери конкурссен лауреачӗсем сцена ҫине тухӗҫ.
Ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Шупашкарти Ф.П.Павлов ячӗллӗ музыка училищинче паллӑ совет тата Раҫҫей композиторне, пианистне, педагогне, СССР халӑх артистне Андрей Эшпая халалласа концерт иртӗ. Вӑл ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ.
Андрей Эшпай Чӑваш Ене хӑйӗн иккӗмӗш тӑван ҫӗршывӗ тесе каланӑ. Унӑн амӑшӗ, Александр Тогаев чӑваш композиторӗн тӑванӗн хӗрӗ, Шупашкар районӗнчи Шемшер ялӗнче ҫуралнӑ. Унӑн ашшӗ — ҫармӑссен профессиллӗ пӗрремӗш композиторӗ. Вӑл фольклор пухнӑ. Ҫемье Степан Максимов чӑваш композиторӗпе туслӑ пулнӑ.
Пӗчӗк Андрей кашни ҫуллах Сӗнтӗрвӑррине Тогаевсем патӗнче пурӑннӑ. Унта Родион Щедрин тата Ростислав Бойко композиторсем те пӗрре ҫеҫ мар хӑнана килсе ҫӳренӗ.
Ӗнер Шупашкар округӗнчи М-7 ҫул ҫинче патрульпе пост службин инспекторӗсем ватӑ арҫынна асӑрханӑ. Вӑл шӑнса кӳтнӗ, хӑй ӑҫтине ӑнланман. 88 ҫултискер аран калаҫнӑ.
Юрать-ха, ун ҫумӗнче паспорт пулнӑ. Ҫапла вӑл ӑҫта пурӑннине пӗлнӗ. Полици капитанӗ Артем Петров тата Руслан Пыркин лейтенант ватӑскере машинӑна лартса вӗри чей ӗҫтернӗ. Калаҫнӑ май вӗсем ҫакна пӗлнӗ: старик масар ҫине арӑмӗн вилтӑпри ҫине кайнӑ. Анчах тӗттӗмленнӗ те вӑл ҫулран аташса кайнӑ.
Инспекторсем ватӑскере киле йӗркеллех илсе ҫитернӗ.
Пӗр кунта Чӑваш Енри пилӗк тӑрӑхра типӗ курӑк ҫуннӑ.
Чаваш Енӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, иртнӗ талӑкра типӗ курӑка Улатӑр, Куславкка, Хӗрлӗ Чутай тара Шупашкар тӑрӑхӗсенче сӳнтернӗ. Вӗсенче курӑк пурӗ 4 гектар ытла лаптӑк ҫинче ҫуннӑ. Сӗнтӗрвӑрри хулинче вут-ҫулӑм сарӑлса кайнипе Ҫеҫпӗл урамӗнчи дачӑна сиенленӗ.
Ӗнер, ака уйӑхӗн 19-мӗшӗнче, К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ артистне Леонид Семенова аса илнӗ. Вӑл ҫуралнӑранпа кӑҫал 115 ҫул ҫитнӗ.
Леонид Федорович 1910 ҫулхи ака уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Чикме уесӗнчи (халӗ – Шупашкар районӗ) Ҫӗньял ялӗнче ҫуралнӑ.
1934 ҫулта Чӑваш патшалӑх музыкӑпа театр техникумӗн театр уйрӑмне пӗтернӗ хыҫҫӑн Чӑваш театрӗнче вӑй хунӑ.
Театрта пӗлтернӗ тӑрӑх, 36 ҫул хушшинче 200 ытла роль калӑпланӑ: «Хӗн-хур айӗнче» спектакльте Чакка тата Пахомка, «Тутимӗрте» Тутимӗр, «Тӗпӗнче» драмӑра Васька Пепел, «Аслатире» Тихон, «Ялта» спектакльте Ванюк тата нумай-нумай сӑнар.
Театра Леонид Семеновӑн тӑванӗсем те ҫитрӗҫ, ӑна ӑшӑ сӑмахсемпе саламларӗҫ.
Шупашкар районӗнчи Ишекре пурӑнакан Марина Ефимова «Агростартап» грант пулӑшнипе теплицӑра ӑнӑҫлӑ ӗҫлет.
Пахча-ҫимӗҫ туса илес ӗмӗтпе ҫунатланнӑ хӗрарӑм 2023 ҫулта 3 млн тенкӗ грант илнӗ. Ҫав укҫапа Маринӑпа унӑн упӑшки Леонтий ҫӗр ҫинче ӗҫлеме кирлӗ техникӑна туяннӑ: прицеппа трактор, погрузчик, плуг, диск машини..
Ӗҫе механизацилесен ӗҫ те ҫӑмӑлланнӑ, тухӑҫ та ӳснӗ.
«Пӗрремӗш ҫулхине эпир 68 тонна пахча-ҫимӗҫ туса илтӗмӗр,
пӗлтӗр – 84 тонна. Кӑҫал тата ытларах пуласса шанатпӑр», – каласа кӑтартнӑ хастар хӗрарӑм.
+6.3 °C